เห็นรอยร้าว...บอกได้เลยมั้ยว่า....เป็นเพราะอะรัย???

เห็นรอยร้าวในแนวเชื่อมแล้ว....บอกได้เลยมั้ยว่า....เป็นเพราะอะรัย???

มีวิธีมาบอกกัน…!!!....แตกต่างกันยังงัย.... คร้าบ...+++

.

วิธีการหนึ่งในการจำแนกชนิดรอยร้าวของแนวเชื่อม (ทำให้รู้สาเหตุ....พอรู้สาเหตุก้อรู้แก้ไขได้ยังงัย ) คือ

“การจำแนกอย่างคร่าวๆ ตามเวลาที่จุติ(เกิด)รอยร้าว” ….คร้าบบบบบ

....แล้วยังงัยว่ามา….

รอยร้าวของแนวเชื่อม (Weld Cracks) แบ่งหลักๆ ได้ 3 ชนิดตามการจุติอ่ะ....

.

(1) แนวเชื่อมเทพๆ จุติขั้นสูง....ยังไม่ทันได้ปั้นเป็นตัวก้อแตกซะล่ะ....อันนี้เรียกว่า “การแตกร้าวที่อุณภูมิสูง” (Hot crack)

.

รอยร้าวนี้ชัดเจนมาก เกิดระหว่างบ่อหลอมกำลังแข็งตัวเป็นแนวเชื่อม...เพราะระหว่างนั้นกำลังจะแข็งตัว....ก้อกำลังงัย....มันยังแข็งตัวไม่สมบูรณ์...มีบ้างส่วนที่เป็นของเหลวผสมอยู่....

...........เค้าเรียกสภาวะแบบนี้ว่า “Mushy”.....ก้อคือสถานการณ์ที่อ่อนปลวกเปียก....รับแรงสิ่งเร้าไม่ได้นาน.....

ต่อมา....มีผู้ร้ายเข้ามาเสริม....ทำให้มี Mushy zone มากขึ้น....ผู้ร้ายที่ถูกกล่าวอ้างนั้นคือ ธาตุกำมะถัน (S),ฟอสฟอรัส (P) และสารสิ่งมลทินอื่นๆอีก......แถมรอยต่อยังถูกยึดตึงแน่นอีก......ใครจะไปทนไหว.......

.

งานนี้....ก้อแตกร้าวขณะยังร้อนๆตามขอบเกรน (ดูรูปที่ 1 คร้าบ)....อยู่น่ะสิ....Recall…เรียกว่า “Hot crack” ……สามารถจำแนกได้อีกนะครับ คือ.... solidification crack, liquidation crack, Ductility-dip crack…. ๆๆๆ...(เอามาให้ปวดหัว...ทำมั้ยเนี้ย >_<….)

.

++++ In the nutshell++++ “ปกติแล้ว...รอยแตกร้าวนี้จะเกิดตรงกลางงงง.... ขนานแนวเชื่อม...เป็นทางยาวววคร้าบ....” (ดูรูปที่ 1 น่ะ)...ก้อมีบ้างกรณีเกิดใน HAZ แต่อยู่ในเหล็กจำพวก Ni Based Alloy ประมาณนั้นครับ

เมื่อมีสูงแล้วก้อต้องมี......???

.

(2) ได้จุติแล้ว...แนวเชื่อมเทพๆ....สวยงาม...สมบูรณ์แบบจริงๆ....แต่อยู่ได้ไม่นานสะงั้น....รอยร้าวก้อเกิดขึ้นจนได้.....เรียกว่า “การแตกร้าวที่อุณหภูมิต่ำ” (Cold Crack or delayed cracking or under bead crack ….ๆๆๆ……หลายชื่อเรียก).....

.

ตัวการหลักๆ 3 ผู้ร้าย คือ ไฮโดรเจนที่แพร่เข้าไปในแนวเชื่อม....มีโครงสร้างแข็งเปราะ (hard martensitic structures)...โดยเฉพาะ HAZ ....และเสริมด้วยแรงเค้นตกค้างภายหลังเชื่อมสูง...++++

(ดูรูปที่ 2 ซ้ายมือ ตัวอย่างครับ)

.

.

++++ In the nutshell++++ “ปกติแล้ว...รอยแตกร้าวนี้จะเห็นที่ตรงขอบ (Weld Toe...) หรือใต้.... แนวเชื่อมคร้าบ (HAZ)” (ดูรูปที่ 2 ซ้ายมือ น่ะ)...รอยร้าวนี้ต้องรอเวลาหน่อยครับ...มาตรฐานเช่น AWS D1.1 กำหนดให้ตรวจสอบหลังเชื่อมเสร็จ 48 ชม. คร้าบบบบ....

.

(3) แนวเชื่อมเทพๆ…ได้จุติแล้ว.......อยู่ทนมานาน....เกิน 48 ชม.แล้ว....พี่หวังดีพาไปอาบ...อบ...นวด...>__< คลายเครียดหน่อย....ภาษาใน WPS (welding procedure specification) หรือข้อกำหนดปฎิบัติงานเชื่อม….ใช้คำว่า PWHT (Post weld heat treatment)….คือให้ความร้อนอบคลายความเครียดนั่นเอง.....อ้าววว...+++...เกิดช๊อคซะงั้น....ทนไม่ไหว.....แตกร้าวจนได้...++++

.

รอยร้าวก้อเกิดขึ้นจนได้นี้.....เรียกว่า “การแตกร้าวด้วยความร้อนซ้ำ (Reheat Cracking)” อีกชื่ออาจเรียก Stress relief cracking....ช่วงอุณหภูมิอันตรายมันอยู่ที่ประมาณ 350-550⁰C...++++

.

++++ หลักๆจะเกิดที่เกรนหยาบๆหรือเกรนโต (coarse grain) บริเวณ HAZ…นั่นเอง

.

.

.

อ้าว..+++…!!!.....สงสัยทำมั้ย.....ทำ PWHT มันก้อดีแล้วนิ....ลดความเค้นตกค้าง....แล้วทำมั้ยยังเกิดรอยร้าวได้อีก.....ไม่เข้าใจอ่ะ.....>__<….(งานเชื่อมก้ออย่างนี้ล่ะ....มีเสน่ห์...น่าสงสัย....น่าค้นหาคำตอบ...+++++).....บอกมาสิทีอ่ะ...

..

.

Reheat Cracking จะเกิดกับเหล็กจำพวกใช้งานทนความร้อนสูง เช่น Cr-Mo-V steels (เช่น P91), high Ni heat-resistant alloys, ก้อคือมีธาตุพวก chromium, molybdenum and vanadium เป็นต้น.... เหล็ก stabilized stainless steel เช่น เกรด 347 and 321 ก้อเกิดได้นะ....

.

สาเหตุ...??? (มีการ debate จากปรมาจารย์หลากหลายสำนักในต่าง ปท.)...แต่หลักๆเป็นเพราะเหล็กจำพวก Cr-Mo-V steels มีเหตุการณ์ที่เรียกว่า การรวมกันของคาร์ไบด์ (carbide precipitation) ระหว่าง PWHT

.

.

++++ In the nutshell++++ “ปกติแล้ว...รอยแตกร้าวนี้จะเห็นที่ตรงขอบ (Weld Toe) หรือ HAZ....แต่หลังทำ PWHT...นะคร้าบ...!!!.” (ดูรูปที่ 2 ขวามือ น่ะ)

.

+++++++++

หวังว่า....คงเป็นประโยชน์นะครับ ^__^

.

อาจารย์โอ

พัฒนาตนเองวันละ 101% ทุกวัน Keep Moving Forward

สนใจเพิ่มเติมได้ที่ . 💊 สนใจ...คู่มือ...อ่านได้ ใช้เป็น AWS D1.1 (WPS/PQR/WPQ) คลิกลิงค์นี้นะคะ https://speedupwelding.com/awsbook/ . 💊 WPS/PQR/WPQ อ่านได้ ใช้เป็น https://www.facebook.com/groups/810653362977189

. 💊 คู่มือตรวจสอบงานเชื่อม cwi-cswip.blogspot.com